ސީރިޔާގައި ހިނގާ ހަނގުރާމައިގެ ޒިންމާ ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ބާރުތަކުގެ ކޮނޑުގައި އެޅިފައި

ސީރިއާގައި 2012 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރީކޮޅުން ފަށައިގެން ހިނގަމުން އަންނަ ދާހިލީ ހަމަނުޖެހުންތަކުގެ ސަބަބުން އެތައް ހާސް ރައްޔިތުންނެއްގެ ފުރާނަވަނީ ގެއްލިފައިއެވެ.

ސީރިޔާހަނގުރާމައިގައި އަސަދުގެ ސަރުކާރާއި ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަކުރާ ޖަމާއަތްތަކަށް އެމެރިކާ، ސައުދީ އަރަބިއްޔާ، ދުބާއީ، ގަތަރު ފަދަ ގައުމުތަކުން އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދީފައިވާކަމަށް ރަޝިޔާއިން ތުހުމަތުކުރެއެވެ. ސީރިއާގައި ހުދުމުހުތާރު އަދި އަނިޔާވެރި ވެރިކަމެއް ކަރަމުން އަންނަ ބައްޝާރުލް އަސަދުގެ ވެރިކަން ދިފާއުކުރުމަށް ރަޝިޔާއާއި އިރާނުން އެހީތެރިވާކަމަށް އަންނަކަމަށް އެމެރިކާއިން ތުހުމަތުކުރެއެވެ.

ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައަށްފަހު އުފެދުނު ދެ ބާރުކަމުގައިވާ ރަޝިޔާ އާއި އެމެރިކާއިން ސީރިޔާގައި ހިނގަމުން އަންނަ ހަނގުރާމައަށް "ތެޔޮއަޅަމުން ދަނިކޮށް" އެ ސަރަހައްދުން ވަނީ ދެގައުމުވެސް ސިއްސުވާލާ ވަރުގެ ޖަމާއަތެއް އުފެދިފައިއެވެ. އެއީ އިސްލާމިކް ސްޓޭޓް (އައިއެސް) އެވެ. އެ ޖަމާއަތުގެ ނުރައްކާތެރިކަމުން ސަލާމަތްވާންޖެހޭނަކަމަށް އެމެރިކާއާއި، ރަޝިޔާއަށް ވެސް ދެކެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ މައްސަލައިގައި އަޅާންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތަކާމެދު ދެ ގައުމުގެ ހިޔާލު ވަރަށް ތަފާތެވެ.

މިމައްސަލައިގައި "އަލްޖަޒީރާ" ގެ "އިންސައިޑް ސްޓޯރީ" ޕްރޮގުރާމުގައި ވަނީ ހޫނު ބަހުސެއް ކޮށްފައެވެ. އެ ބަހުސްގައި ބައިވެރިވެފައިވަނީ އެމެރިކާގެ ކުރީގެ އެސިސްޓަންޓް ސެކެރެޓަރީ އޮފް ސްޓޭޓް މާކް ކިމިޓް، ރަޝިއާގެ ފަރާތުން އެގައުމުގެ ކުރީގެ ޑިޕްލޮމޭޓެއް ކަމަށްވާ ޗިއެސްލާވް މަޓޫސޯވް، ސިރީއާގެ ޕޮލިޓިކަލް އެނެލިސްޓެއްކަމަށްވާ މާރަން ކަބަލާންއެވެ.

ރަޝިޔާގެ ނަޒަރިއްޔާ

ރަޝިޔާގެ ނަޒަރުގައި އެމެރިކާއިން އައިއެސްއާ ދެކޮޅަށް ނުކުތުމަކީ ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްކަމަށް މަޓޫސޯވް ދެކިލައްވައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެމެރިކާއިން އެކަން ކުރާގޮތާމެދު އޭނާ ހިތްހަމަޖެހިއެއް ނުލައްވައެވެ.

"އައިއެސްއާ ދެކޮޅަށް ނުކުތުމަކީ މުހިންކަމެއް. އަޅުގަނޑުމެން ހުރިހާ އެންމެންނަށްވެސް އެއީ މުހިންމުކަމެއް. އެމެރިކާއަށްވެސް، ރަޝިޔާއަށް ވެސް އަރަބި ގައުމުތަކަށްވެސް އެއީ މުހިންމުކަމެއް. އެހެން އެމިރާއިން އެކަން ކުރަމުން އަންނަނީ ރަޝިޔާގެ ވިސްނުމުގައި އެންމެރަނގަޅަކަށް ނޫން. އެއީ އެހެން ގައުމެއްގެ ބޯޑަރުން އެތެރެއަށް ވަންނައިރު އެގައުމުގެ އެއްބާރުލުން ހޯދަންޖެހޭނެ. އެގައުމެއްގެ ދާހިލީ ކަންކަމާ ބެހެންވާނީ އެގައުމުއްގެ ސަރުކާރުގެ ހުއްދަ ހޯދުމަށްފަހު،" މަޓޫސޯވް ވިދާޅުވިއެވެ.

މަޓޫސޯވް ރަޝިޔާގެ ފިކުރުގައި ވާހަކަދައްކަވަމުން ވިދާޅުވީ، އަފްގާނިސްތާނާ ޕާކިސްތާނުފަދަ ތަންތަނުގައި ހިންގާފައިވާ އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަންތަކުންވެސް އިބުރަތެއް ލިބިގަންނަން ޖެހޭކަމަށެވެ. "އެގައުމުތަކުގެ ސަރުކާރާއި ނުގުޅި އެގައުމެއްގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ހަނގުރާމަވެރި ޖަމާއަތްތައް ދެނެގަތުންވާނީ ދަތިކަމަކަށް،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ ސީރިޔާ ސަރުކާރުގެ ބަހެއް ނުހޯދައި ދޭހަމަލާތަކުންގެ އަމާޒަކަށް އާންމުރައްޔިތުންވުމަކީ ވެސް ދުރުގައި އޮތްކަމެއް ނޫންކަމަށެވެ. "އެމެރިކާއިންދޭ ހަމަލާތަކުގައި އާންމުންނަށް އަނިޔާވާނަމަ އެކަމުގެ ޒިންމާ އެމެރިކާއިން ނަގަންޖެހޭނެ. ހަމަލާއެއް ދިނުމުގެ ކުރިން އެ ހަމަލާދެވޭ ސަރަހައްދަކީ އާންމުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްެދެއްތޯ ސީރިޔާ ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ސާފުކުރަންކުރަންޖެހޭނެ،" ކަމަށް މަޓޫސޯވް ތަކުރާރުކޮށް ވިދާޅުވިއެވެ.

އެމެރިކާގެ ނަޒަރިއްޔާ

އެމެރިކާގެ ދިފާއުގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ކިމިޓް ވިދާޅުވީ ސީރިޔާގައި ހިނގާ ހަމަނުޖެހުންތަކުގައި އެމެރިކާއިން ސީރިޔާ ސަރުކާރުގެ ހުއްދަ ނުހޯދާ ވާހަކަ ދައްކާއިރު ރަޝިއާއިން ޔޫކުރޭނުގައި ހިންގާ ހަމަނުޖެހުންތަކުގައި ރަޝިޔާއިން ޔޫކުރޭނު ފަސްގަނޑުގައި އެގައުމުގެ ހުއްދަ ނުހޯދައި އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަންތައް ހިނގަމުން އަންނަކަމަށެވެ. ކިމިޓް ވިދާޅުވީ ބައްޝާރުލް އަސަދަށް އިރާނާއި، ރަޝިޔާއިން ފަންޑުކުރަމުން އަންނަކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ ހުދުމުހުތާރު ވެރިކަމެއް ވައްޓާއިނުލައި ސީރިޔާއަށް ހަމަޖެހުން އަންނާނެކަމަށް ގަބޫލުނުކުރައްވާކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ ސީރިޔާ ސަރުކާރުގެ އިހުމާލުގެ ސަބަބުން "ޓެރަރިސްޓު" ހަރަކާތްތައް ހިންގުމަށް ސީރިއާގައި މަގުފަހިވެފައިވާކަމަށެވެ.

"ހަރުކަށި ވިސްނުމުގެ ޖަމާއަތްތައް ނައްތައިލުމަކީ އެމެރިކާއިން އަބަދުވެސް ކުރަން ބޭނުންވާކަމެއް. މިއީ އެމެރިކާއިން އެކަނި ހިންގާ އޮޕަރޭޝަނެއް ނޫން. އެމެރިކާއާއެކު ދިނިޔޭގެ 60 ގައުމަކުންވަނީ މި އޮޕަރޭޝަން ހިންގުމަށް އެއްބަސްވެފައި. އެމީހުންނަށް އައިއެސްގެ ނުރައްކާތެރިކަން އޮތުމުން އެމެރާއާއެކު އައްބައި މިވީ. އެހެން ނަމަވެސް މި އޮޕަރޭޝަން ހިންގުމަށް އިސްނެގީ އެމެރިކާއިން އެއީ އަޅުގަނޑު ގަބޫލުކުރާކަމެއް،"

އެނަލިސްޓުންގެ ނަޒަރިއްޔާ

ސީރިޔާގެ މަޝްރަހު ދިރާސާ ކުރައްވާ މީހެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ކަބަލާން ވިދާޅުވީ، ސިރީޔާގައި ހިނގަމުން އަންނަ ހަނގުރާމައަކީ ފިނި ހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރުގައި ހިނގައިދިޔަ ފަދަ "ޕްރޮކްސީ ވާ" (ދެ ފިކުރެއް ދެމެދުގައި ހިނގާ ހަނގުރާމަ) އެއްކަމަށެވެ.

އެމެރިކާއިން އެ މައްސަލައިގެ ތެރެއަށްވަނުމުން ސީރިޔާގައި ހިގަމުން އަންނަ ހަނގުރާމަ ބައިނަލްއަގުވާމީ މަޝްރަހުގެ ސަމާލުކަން އެކަމަށް އިތުރުވެގެން ގޮސްފައިވާކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.އޭނާ ވިދާޅުވީ ސީރިއާގައި ހިނގަމުން އަންނަ ހަނގުރާމައައިގެ އެއްކޮޅުގައި ތިބީ އެމެރިކާ، ޔޫރަޕްގެ ގައުމުތަކާ، ސައުދީ އަރަބައްޔާ، ގަލްފުގެ ގައުމުތައް އަދި ތުރުކީ ފަދަ ގައުމުތައް ކަމަށެވެ.އެ ހަނގުރާމައިގެ އަނެއްކޮޅުގައި ތިބީ ރަޝިޔާ، ހިޒްބުﷲ، އިރާން އަދި ސީރިޔާ ސަރުކާރު ކަމަށެވެ.

"ސީރިޔާގައި ހިނގާ ހަނގުރާމައަކީ ދެ ފިކުރެއް ދެމެދުގައި ހިނގާ ހަނގުރާމައެއް. އެމީހުން ހަނގުރާމަކުރަމުން އަންނަނީ ސީރިޔާ ފަސްގަނޑުގައި. ސީރިޔާ މީހުންގެ ލޭ އެހޮރެމުން އަންނަނީ. މިކަމުގައި އެމެރިކާއާއި ރަޝީއާދެމެދު އޮންނަ ދުވަސްވީ ރުޅިވެރިކަމުގެ ނަތީޖާ މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިފެންނަނީ. ސީރިޔާއާއި އިރާގުގެ ބޮޑުބައެއް އައިއެސް އިން މިވަނީ ހިފާފައި،" ކަބަލާން ވިދާޅުވިއެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވީ އެމެރިކާއިން އައިއެސްއާ ދެކޮޅަށް ނުކުމެފައިވާއިރު، ސީރިޔާ ސަރުކާރުން ހިނގަމުން އަންނަ ލޭއޮހުރުވުންތަކަކަށް އާޅާލާއިފައިނުވާކަމަށެވެ. އަދި ރަޝިޔާއިން ވެސް ސީރިއާ މައްސަލައިގައި އެމެރިކާއާއި އެއްގަލަކަށް އަރައި ސީރިޔާ މައްސަލައަށް ހައްލެއް ގެނައުމަށް މަސައްކަތް ނުކުރާކަމަށެވެ.

"އަޅުގަނޑު ދެކެނީ މިއަދު ސީރިޔާ ގައި ހިނގަމުން މިއަންނަ ހަމަނުޖެހުންތައް ހުއްޓުވުމަކީ ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ބާރުތަކުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއްކަމަށް،"